خزه درخت بلوط اوکاموس
مشخصات بو: خزه های موجود در درخت بلوط، یک بوی تلخ شبیه به بوی جوهر دارند که سبب برانگیختن حس بویایی شده که این بو به دلیل وجود گلسنگهایی است که روی درختان بلوط در اروپا رشد میکنند. این روزها نگرانی های زیادی در مورد حساسیتهای پوستی شدت گرفته است که یک بخش مهم و اساسی آن در مورد عطرها و بوها است.
خزه درخت بلوط با نام Evernia prunastri شناخته شده است که یک گونه از قارچهایی میباشد که در جنگلهای با شرایط معتدل کوهی و در نیمکره شمالی یافت میشوند. همانطور که از نام آن میتوان حدث زد، خزه های درخت بلوط عموما روی شاخه ها و بدنه درختان بلوط رشد مینماید و همچینن روی دیگر درختان برگریز و سوزنی برگها نیز یافت میشود. این گلسنکهای انبوه بسیار کوتاه و پهن هستند و دارای یک بدنه تسمه مانند میباشند که شکل آن شبیه انشعابات شاخ های گوزن است. خزه های درخت بلوط از نظر رنگ دارای تنوع بوده و ممکن است به رنگهای نعناع سبز باشد و هنگامیکه خشک میشوند به رنگ سفید یا به رنگ زیتونی تیره دیده شده و زمانی که خیس گردد مایل به زرد میگردد.
خزه های درخت بلوط به صورت عمده به عنوان مواد خام و اولیه مورد استفاده قرار میگیرند به خصوص برای انواع عطرهای fougere و chypre. این ماده به عنوان تثبیت کننده (فیکساتور) جهت افزایش ماندگاری ترکیبات، استفاده میشود که سبب ایجاد بوهای لطیف و خوش عطر میگردد که در محیط از خود فضای مرطوب کننده و معطر به جا میگذارد. این مواد خام به صورت تجاری در جنوب مرکزی اروپا پرورش داده شده و به Grasse در فرانسه صادر میگردد، جاییکه در آن مراکز تولید عطر وجود دارد و از خزه های بلوط مشتق شده از گلسنگها استخراج انجام میگیرد که به صورت مشخصی چوبی بوده و دارای رایحه تحریک کننده میباشد که با بخشهایی از گیاهان گلدار ترکیب شده و بدین ترتیب سبب افزایش رایحه خواهد شد. یک نوع خاص از خزه های بلوط که روی درختان کاج رشد میکند اندکی متفاوت است که بوی شبیه سقز دارد که در میان عطرها دارای ارزش بسیار بالایی است.
خزه های درخت بلوط خالص میتواند از طریق استخراج حلال یا توسط تقطیر در خلا حاصل شوند. یکی از اینها که توسط استخراج حلال به دست می آید دارای رنگ سبز تیره بوده که دارای یک رایحه طبیعی قوی بوده و یک بوی ملایم شبیه بوی چرم دارد. فرآیند تقطیر در خلا از نظر رنگ یک رنگ زرد ملایم یا سبز ایجاد میکند که رایحه آن شبیه پوست درخت میباشد.
خزه های درخت بلوط یک پوسته بیرونی ایجاد کننده حساسیت دارند که با مراقبت بسیار بالا برای جلوگیری از واکنشهای امراض پوستی شدید مورد استفاده قرار میگیرند که اخیرا بسیار جدال برانگیز شده استIFRA . یک سازمانی است که راهنمایی های لازم برای استفاده امن و مطمئن از ترکیبات شیمایی دارای رایحه و روغنهای ضروری
را به صورت دستورالعمل در عطرها قید کرده است که در آن خزه درخت بلوط جزئی است که دارای محدودیت استفاده میباشد. دستورالعملهای IFRA بیان میکند که خزه های درخت بلوط استخراخ شده از Evernia prunastri که جهت محصولات مصرفی مورد استفاده قرار میگیرند نباید از نظر مقداری از میزان 0.1% افزایش یابند. فرمولهایی که دربرگیرنده عصاره خزه درختان میباشد، سطوح عصاره خزه باید در آن کاهش یابد و مقدار کل آن نباید بیشتر از 0.1% باشد.
به دلیل اینکه تولید عطرهای کلاسیک بدون خزه های طبیعی غیر ممکن است، تولید کنندگان عطر تحت چالشهای بزرگی از سال 2001 میباشند که در آن سعی بر این دارند که یک عصاره جدیدی کشف شدند که نزدیک به بوی خزه درخت بلوط بوده و در آن دستورالعملهای IFRA نیز رعایت گردد. بر اساس دستورالعملهای جدید، بسیاری از مراکز تولید کننده عطر تغییراتی را در فرمولهای عطرهای خود ایجاد نمودند. بعضی از مثالها در این مورد شامل Guerlains Mitsouko و Parure میباشد که هر دو از خزه درخت بلوط برای پایه عطر خود استفاده میکنند که اندکی از علوم مدرن نیز در آن استفاده میکنند. Guerlains عطر معروفی است که در آن فرمول اصلی عطر حفظ شده و ایجاد تغییر در آن جلوگیری به عمل آمده است.
Guerlains در حال حاضر از خزه های درخت بلوط استفاده میکند که در آن ممنوعیتهایی که در IFRA قید شده است، رعایت گردیده است. از علم مدرن شیمی باید تشکر نمود زیرا این مواد جدید خام صد در صد خالص بوده و عصاره طبیعی مطابق با دستورالعملهای IFRA است. بعضی از تولیدکنندگان عطر خزه های درخت بلوط را با گیاهان علف مانند و نعنای هندی جایگزین کرده اند و بعضی دیگر نیز از شاخه های چوبی باتلاقی و خزه مانند استفاده میکنند که رایحه ای شبیه بوی جنگل دارد.
شما هنوز هم میتوانید بوی مرطوب جنگل را در عطرهای طبیعی مدرن حس کنید که در آن خزه های درخت بلوط از استخراج حلال به دست میآید. خزه های درخت بلوط در بسیاری از عطرهای سنتی مانند Paloma Picasso ، در ترکیبات گیاهان سبز چوبی در Miss Dior by Dior برای خانمها و Apercu by Houbigant وجود دارد. همچنین میتوان به Houbigant vintage Fougere Royale با رایحه اسطوخودوس و خزه درخت بلوط و کومارین اشاره نمود. کل طبقه عطرهای Fougere دربرگیرنده عطرهای مردانه است که بر اساس عطرهای تولید شده جدید نامگذاری شده است.