چوب صندل

گروه: چوب ها و خزه ها

مشخصات رایحه: نت چوبی کلاسیک شرقی، شیری، نرم، محکم، غنی، با نت بالایی سبز و رایحه ی با دوام. بهترین کیفیت مربوط به چوب صندل Mysore در هندوستان است که امروزه به دلیل کمبود مواد طبیعی در عطرها دیگر استفاده نمی شود (این گونه ها در برابر برداشت حفاظت شده اند زیرا از گونه های در معرض خطر هستند). چوب صندل استرالیایی و چوب صندل کالدونیای جدید گونه هایی متفاوت با مشخصات رایحه ی تلخ تر هستند.

روغن چوب صندل رایجه ای شیرین و چوبی می دهد و یکی از با ارزش ترین مواد موجود در آن است. چوب صندل از درختان جنس Santalum به دست می آید. این چوب سنگین و زرد و ریز دانه است. رایحه ی خود مدت طولانی حفظ می کند. چوب صندل از نظر رایحه، حکاکی، پزشکی، و مذهبی ارزشمند است. این چوب در تهیه ی همه ی انواع عطرها به خصوص عطرهای هندی همچون Hina، Gulab، Kewda، و Jesmine استفاده می شود، در این عطرها اسانس تقطیری گل ها در روغن چوب صندل جذب می شوند.

نام های متداول:

چوب صندل، چوب صندل هندی، چوب صندل معطر، چوب صندل سفید، چاندان

نام گیاه شناسی (علمی): Santalum album

خانواده: Santalaceae (خانواده چوب صندل)

خواستگاه: هندوستان، اندونزی، سریلانکا (سیلان)، استرالیا، جزایر اقیانوس آرام، و غیره. عالی ترین کیفیت از جنگل های هندوستان و اغلب جنگل های کارناتاکا، میسور، تامیل نادو، کرالا، و آندرا پرادش به دست می آید.

بخش گیاه: چوب

روش استخراج: بخار

رنگ: نارنجی طلایی با تن قهوه ای

قوام: متوسط تا ویسکوز

نت: پایه

قدرت رایحه: متوسط

تاریخچه

استفاده ی مستند از چوب صندل به 4000 سال قبل در هندوستان، مصر، یونان، و رم، باز می گردد. بسیاری از معابد و ساختمان ها از چوب صندل ساخته شده اند. در مصر مردم از آن به عنوان شامپو استفاده می کردند.

اسطوره ها

در هند مردم اعتقاد داشتند که موریانه ها هرگز به چوب صندل حمله نمی کنند. به همین دلیل، آن ها آن را به عنوان نمادی از حیات در نظر می گرفتند. از دوران ماقبل تاریخ چوب صندل بخشی از سنت های مذهبی و روحانی هندوستان بوده است و از زمان های قدیم به طور موثر در طب سنتی استفاده می شده است.

زیستگاه و توزیع

درخت چوب صندل بومی نواحی کوهستانی جنوب هند و مجمع الجزایر مالزی است. زیست شناسان گیاهی این درخت را به عنوان بومی جنوب شرق آسیا توصیف می کنند که توسط تجار به هند وارد شده است. حدود 90% از تولید روغن چوب صندل جهان در هندوستان است.

گیاه شناسی

چوب صندل یک درخت همیشه سبز کوچک است که تا ارتفاع 18 متر و محیط 2.4 متر رشد می کند و شاخه های رو به پایین نازک و بلند دارد. درخت در 60 تا 80 سالگی به بلوغ کامل می رسد، در این زمان مرکز تنه ی باریک (مغز چوب) بیشترین مقدار روغن را دارد.

برون چوب[1] سفید و بی بو است در حالی که مغز چوب قهوه ای مایل به زرد و شدیدا معطر است. طول برگ ها 3.5 تا 4 سانتی متر است، برگ ها بیضوی، بدون کرک و نیزه ای، و دمبرگ دار هستند؛ گل آذین انتهایی یا محوری و به صورت گرزن خوشه ای است؛ گل ها دو جنسی، فراوان، و به رنگ ارغوانی مایل به قهوه ای هستند؛ گلپوش به شکل زنگ است؛ 4 پرچم دارد، که پایه چسب بوده و به صورت متناوب با 4 فلس منفجره گرد قرار گرفته است. درخت صندل تقریبا منحصرا در جنگل های کارناتاکا، و سپس تامیل نادو، کرالا، و آندرا پرادش (هندوستان)، جزایر تیمور اندونزی، و غیره رشد می کند. درخت چوب صندل قطع نمی شود بلکه در فصل های بارانی زمانی که ریشه ها غنی از اسانس گرانبها هستند از ریشه کنده می شود. بهترین کیفیت روغن در استان های میسور و تامیل نادو هندوستان به دست می آید.

به خوبی با موارد زیر مخلوط می شود

چوب صندل با بیشتر روغن ها به خوبی مخلوط می شود. این لیست شامل روغن شکوفه میخک، اسطوخودوس، شمعدانی، پچولی، یاسمن، بنزوئین، ترنج، مریم گلی، گشنیز، سرو، رازیانه، کندر، باریجه، مر، پالمروزا، فلفل سیاه، و نعناع بیابانی، است.

توصیف رایحه

چوب صندل رایحه ی شیرین، بالزامیک، غنی با نت های چوبی خوشایند است. روغن بوی عجیب و غری چوبی ظریف و ماندگار و رنگ زرد کم رنگ تا طلایی کمرنگ دارد.

ترکیبات شیمیایی

سس کوئی ترپن ها؛ سس کوئی ترپنول ها؛ (80 تا 90 درصد الکل های ترپنوئیدی از جمله سانتالول های A و B (67%)، که مخلوطی از دو الکل سس کوئی ترپنیک اصلی هستند)، سانتالیک و ترسانتالیک اسید، آلدهید، پتروکارپین و هیدروکربن ها، ایزووالریک آلدهید، سانتن، سانتنون.

استخراج و استفاده

روغن چوب صندل با استفاده از تقطیر بخار چوب پودر شده ای که به مدت 24 ساعت در آب غوطه ور شده است به دست می آید. تقطیر در فشار بخار 1.4 تا 2.8 کیلوگرم بر سانتی متر مربع به مدت 48 تا 75 ساعت انجام می شود. محتوای روغن در ریشه ها حدود 10% و در چیپس های تشکیل شده از مخلوطی از مغز چوب و برون چوب حدود 1.5 تا 2 درصد است.

کاربرد

عطر

رایحه ی چوب صندا خواص آرامبخش دارند و استرس را کاهش داده و باعث ایجاد خواب آرام می شود. این رایحه به تقویت قوای جنسی مشهور است. روغن چوب صندل عطری با نوت پایه ی چوبی برجسته ایجاد می کند. چوب صندل برخلاف دیگر عطرهای چوبی دیگر نیست، تنها تفاوت در این است که این رایجه لبه ی تازه و روشن با چند آنالوگ طبیعی دارد. زمانی که از نسبت کم این روغن در عطر استفاده می شود، فیکساتوری عالی برای افزایش دیگر رایحه های موجود است. روغن چوب صندل به طور گسترده در صنعت لوازم آرایشی استفاده می شود گران قیمت می باشد.

کاربرد در رایحه درمانی

چوب صندل بخشی از سیستم های طب سنتی همچون طب چینی و علم شفای هند به نام آیورودا است. چوب صندل معمولا برای لوازم آرایشی و محصولات مراقبت پوست استفاده شده و برای پوست خشک، ترک خورده و دارای شکاف، راش و آکنه های پوستی مفید است. این روغن برای همه ی انواع پوست مناسب بوده و غیر سمی است.

کاربردهای روحانی (معنوی)

چوب صندل به روش های مختلف در سنت های روحانی هند استفاده می شود. چوب صندل برای مدیتیشن و آرامش و تمرکز ذهن انسان مفید در نظر گرفته می شود. در معابد یا محراب های شخصی به عنوان بخور و برای یادآوری بخش های معطر آسمان ها (بهشت) استفاده می شود. خدایان مختلف از چوب صندل ساخته شده و در معابد یا زیارتگاه ها یا محراب های خانگی قرار داده می شوند. زمانی که چوب صندل فراوان تر بود، برای ساخت بخش های مختلف معابد از آن استفاده می شد. قبل از آغاز مراسم روحانی از قطره های روغن چوب صندل روی پیشانی، گیجگاه، یا بین ابرو استفاده می شود. به این ترتیب، به تنظیم و آماده کردن ذهن برای آغاز سفر به درون کمک می کند. این درمان برای مدیتیشن نیز استفاده می شود.

کاربردهای دیگر

چوب صندل به عنوان چوب حکاکی ارزش بسیاری دارد و برای ساخت سوغاتی و دیگر اقلام استفاده می شود نیاز به استادکارهای ماهر دارد. در هند، برون چوب صندل برای صنایع دستی به خصوص ساخت اسباب بازی استفاده می شود؛ چوب عمدتا از هرس درختان و درختان نابالغی که بر اثر بیماری کشته شده اند تهیه می شود. خاک اره ی مغز چوبی که برای تقطیر تهیه می شود بسیار باارزش بوده و جمع آوری شده و برای استفاده در اهداف مذهبی، همچنین معطر کردن لباس ها و کابینت ها استفاده می شود.