نام علمی: Citrus reticulate

نام­های دیگر: ماندارین، ماندان

گروه: CITRUS SMELLS

مشخصات عطر و طعم: بسیار شیرین، با طراوت، آبدار و عسلی

پرتقال ماندارین جزء میوه مرکبات می­باشد که به عنوان ماندارین یا ماندان شناخته شده است. نام گیاه­شناسی این میوه گرمسیری و نیمه گرمسیری Citrus reticulate است. منشاء ماندارین از چین بوده و از لحاظ تاریخی به عنوان نماد خوشبختی در نظر گرفته شده و در جشن­های سال نو چینی بسیار معروف هستند.

امروزه پرتقال ماندارین در همه کشورهای منطقه مدیترانه و همچنین در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان کشت می­شود. در قرن دهم، این میوه در سراسر آسیا گسترش یافته و در اوایل قرن نوزدهم به اروپا نیز رسیده است و در سال 1882 نیز در ایالات متحده در دسترس بوده است. در آن زمان شش میوه “شاه ماندارین” از سایگون به کالیفرنیا فرستاده شده است.

انواع مختلفی از این میوه وجود دارد و برخی از محبوب­ترین آن­ها عبارتند از ماندارین (از چین)، تانگرین (بعدا تحت عنوان تانگیر نام­گذاری شد، شهری در شمال مراکش که در آن برای اولین بار ماندارین­ها از چین وارد شدند)، دانسی، کلمنتین و ساتسوما (از ژاپن). به طور کلی، پرتقال ماندارین بسیار شیرین­تر از سایر مرکبات بوده و عطر و طعم آن متفاوت است. پرتقال مانداران از طعم بسیار شیرین تا طعم بسیار تند مرتب شده است. پوست ماندارین نارنجی روشن بوده و داخل آن بخش­های گوشتی پر از آب قرار دارد.

این میوه عمدتا به کمک دست خورده می­شود، اما می­توان به عنوان غذای خوشمزه به سالاد، غذاهای اصلی و دسرها نیز اضافه کرد. اسانس پرتقال ماندارین از پوست آن استخراج می­شود که بسیار معطر و طعم­دار است و به عنوان یک عامل طعم­دهنده در آب نبات، بستنی، آدامس، نوشابه­های گازدار، لیکور و محصولات نانوایی استفاده می­شود.

در طب سنتی چینی، از پوست خشک شده این میوه برای تنظیم جریان انرژی زندگی استفاده می­شود که اصل فعال همه موجودات زنده است. فیلسوفان قدیمی چینی از پوست آن برای سلامت دستگاه گوارشی استفاده می­کردند و از طریق آن مشکلات شکمی و ریه را کاهش می­دادند. در آیورود پرتقال ماندرین برای تحریک اشتها، تسکین تشنگی، کمک به تخلیه خلط و جلوگیری از اختلالات روده­ای استفاده شده است.

در فرهنگ قدیمی چین، شکل و رنگ ماندارین­ها نماد خورشید است و با اصل یانگ، نیروی مثبت و مولد طبیعت مرتبط است. بنابراین، در چند دهه قبل پرتقال­ها نماد سال نو و تغییرات مثبت مورد انتظار بودند. از گیاه پرتقال ماندارین موجود در گلدان برای ساخت دکوراسیون جشن­های مناسب در فصل تعطیلات نیز استفاده می­شود. در زبان کانتونی: پرتقال ماندارین تحت عنوان “گات” نامیده می­شود که به “درخت خوش­شانس” ترجمه شده است. پس از سنت قدیمی سال نو، مرد چین یک جفت پرتقال ماندارین را همراه با پاکت قرمز پول در کنار بالش کودکان، جعبه سال نو و روی ظرف برنج خانواده قرار می­دهند. آن­ها بر این باورند که این امر به خانه و ساکنان آن خوشبختی می­اورد.

اسانس ماندارین در تولید عطر نیز ارزش فراوانی دارد و علاوه بر ترکیبات گل دارای کلن بیشترین نیز است. اسانس ماندارین از سایر ترکیبات توسط بوی شبه نرولی و گلی جدا می­شود. این بوی شاداب و حساس با روغن­های سایر مرکبات و همچنین روغن­های ادویه­ای، نظیر جوز، دارچین و میخک، به خوبی ترکیب می­شود. عطر آن بسیار شیرین بوده و رنگ گل آن روشن است. عطر آن بسیار آرام­بخش بوده و مناسب برای عطرهای فانتزی است. بوی پرتقال ماندارین در ترکیب با گل و بوته Viva La Juicy غالب بوده و نقش اصلی را در عطر رویال، عطرهای سلطنتی و عطر ماندارین مردان دارد.