پرتقال ماندارین
نام علمی: Citrus reticulate
نامهای دیگر: ماندارین، ماندان
گروه: CITRUS SMELLS
مشخصات عطر و طعم: بسیار شیرین، با طراوت، آبدار و عسلی
پرتقال ماندارین جزء میوه مرکبات میباشد که به عنوان ماندارین یا ماندان شناخته شده است. نام گیاهشناسی این میوه گرمسیری و نیمه گرمسیری Citrus reticulate است. منشاء ماندارین از چین بوده و از لحاظ تاریخی به عنوان نماد خوشبختی در نظر گرفته شده و در جشنهای سال نو چینی بسیار معروف هستند.
امروزه پرتقال ماندارین در همه کشورهای منطقه مدیترانه و همچنین در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان کشت میشود. در قرن دهم، این میوه در سراسر آسیا گسترش یافته و در اوایل قرن نوزدهم به اروپا نیز رسیده است و در سال 1882 نیز در ایالات متحده در دسترس بوده است. در آن زمان شش میوه “شاه ماندارین” از سایگون به کالیفرنیا فرستاده شده است.
انواع مختلفی از این میوه وجود دارد و برخی از محبوبترین آنها عبارتند از ماندارین (از چین)، تانگرین (بعدا تحت عنوان تانگیر نامگذاری شد، شهری در شمال مراکش که در آن برای اولین بار ماندارینها از چین وارد شدند)، دانسی، کلمنتین و ساتسوما (از ژاپن). به طور کلی، پرتقال ماندارین بسیار شیرینتر از سایر مرکبات بوده و عطر و طعم آن متفاوت است. پرتقال مانداران از طعم بسیار شیرین تا طعم بسیار تند مرتب شده است. پوست ماندارین نارنجی روشن بوده و داخل آن بخشهای گوشتی پر از آب قرار دارد.
این میوه عمدتا به کمک دست خورده میشود، اما میتوان به عنوان غذای خوشمزه به سالاد، غذاهای اصلی و دسرها نیز اضافه کرد. اسانس پرتقال ماندارین از پوست آن استخراج میشود که بسیار معطر و طعمدار است و به عنوان یک عامل طعمدهنده در آب نبات، بستنی، آدامس، نوشابههای گازدار، لیکور و محصولات نانوایی استفاده میشود.
در طب سنتی چینی، از پوست خشک شده این میوه برای تنظیم جریان انرژی زندگی استفاده میشود که اصل فعال همه موجودات زنده است. فیلسوفان قدیمی چینی از پوست آن برای سلامت دستگاه گوارشی استفاده میکردند و از طریق آن مشکلات شکمی و ریه را کاهش میدادند. در آیورود پرتقال ماندرین برای تحریک اشتها، تسکین تشنگی، کمک به تخلیه خلط و جلوگیری از اختلالات رودهای استفاده شده است.
در فرهنگ قدیمی چین، شکل و رنگ ماندارینها نماد خورشید است و با اصل یانگ، نیروی مثبت و مولد طبیعت مرتبط است. بنابراین، در چند دهه قبل پرتقالها نماد سال نو و تغییرات مثبت مورد انتظار بودند. از گیاه پرتقال ماندارین موجود در گلدان برای ساخت دکوراسیون جشنهای مناسب در فصل تعطیلات نیز استفاده میشود. در زبان کانتونی: پرتقال ماندارین تحت عنوان “گات” نامیده میشود که به “درخت خوششانس” ترجمه شده است. پس از سنت قدیمی سال نو، مرد چین یک جفت پرتقال ماندارین را همراه با پاکت قرمز پول در کنار بالش کودکان، جعبه سال نو و روی ظرف برنج خانواده قرار میدهند. آنها بر این باورند که این امر به خانه و ساکنان آن خوشبختی میاورد.
اسانس ماندارین در تولید عطر نیز ارزش فراوانی دارد و علاوه بر ترکیبات گل دارای کلن بیشترین نیز است. اسانس ماندارین از سایر ترکیبات توسط بوی شبه نرولی و گلی جدا میشود. این بوی شاداب و حساس با روغنهای سایر مرکبات و همچنین روغنهای ادویهای، نظیر جوز، دارچین و میخک، به خوبی ترکیب میشود. عطر آن بسیار شیرین بوده و رنگ گل آن روشن است. عطر آن بسیار آرامبخش بوده و مناسب برای عطرهای فانتزی است. بوی پرتقال ماندارین در ترکیب با گل و بوته Viva La Juicy غالب بوده و نقش اصلی را در عطر رویال، عطرهای سلطنتی و عطر ماندارین مردان دارد.